Stres Kaynaklı Mide Ağrısı Neden Olur?
Endişe hissi yaşayan ya da stresli bir ortamda zaman geçiren pek çok insan mide problemleri yaşadığını belirtir. Gergin anlarda mide ya da bağırsak hareketlerinde bozulmalar ve buna bağlı belirtiler gözlenebilir. Sık rastlanılan bu durum stres, endişe ve kaygı gibi duygu durum bozukluklarının mide ağrısı başta olmak üzere diğer mide bağırsak problemlerine neden olmasıdır. Genellikle stres kaynaklı mide krampları ve ağrısı geçici bir süre devam eder ve ciddi bir problem olarak kabul edilmez. Ancak stresin kronik hale gelmesi sindirim sistemine zarar vererek çok daha ciddi ve uzun vadeli mide sorunlarına yol açabilir.3
Beyin ile sindirim sistemi arasında, merkezi sinir sistemi aracılığında güçlü bir bağlantı söz konusudur. Mide bağırsak sistemine hizmet eden sinir sistemi bölümü enterik sinir sistemi olarak adlandırılır ve beyin ile sindirim sistemi arasında doğrudan bağlantı sağlar. Stres altında vücutta hormonlar ve sinir sistemi iletimi sağlayan nörotransmitterler salgılanır. Bu bileşenler midenin normal fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlayan mide enzimlerinin ve bağırsak hareketlerinin düzenleyen maddelerin çalışmasını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca bağırsaklardaki iyi kötü bakteri dengesini etkileyerek mide ve bağırsak rahatsızlıklarına neden olabilir.3
Kronik stres altında kişiler sindirim sistemine zararlı doğal ve yapay şeker içeren besinler, sigara, alkol, kafein gibi zararlı bileşenleri yüksek miktarda tüketebilir. Bu durum da sindirim sistemini olumsuz etkileyerek stres kaynaklı mide yanması, ağrı, şişkinlik ve gaz gibi sağlık problemlerine yol açabilir. Kaygı ve endişe durumunda sinir sistemi bağırsaklara sinyaller gönderir ve atıkların sistemden atım şeklini bozarak ishal ya da kabızlığa neden olabilir. Ayrıca vücut anksiyeteye tepki olarak mide enzimlerinin azalmasına ve hazımsızlığa yol açabilir. Hazımsızlığa bağlı stres kaynaklı mide şişkinliği ve ağrı yaşanabilir.3
Stres Kaynaklı Mide Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Stres kaynaklı mide ağrısı belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar stres kaynaklı mide bulantısı yaşarken bazılarında ise şişkinlik ya da ishal gibi sindirim sistemi problemleri gelişebilir. Stres kaynaklı mide sorunlarının belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
- Mide bulantısı,
- Mide krampları,
- Mide ağrısı,
- Şişkinlik,
- İshal ya da kabızlık,
- Hazımsızlık,
- İştahsızlık ya da aşırı iştah artışı.4
Stres Kaynaklı Mide Ağrısına Ne Iyi Gelir?
Stres kaynaklı mide ağrısı genellikle stresi yaratan olay ya da durumun ortadan kalkması ile kendiliğinden geçer.5 Ancak bu durum sürekli yaşanıyorsa stres kaynaklı mide ağrına ne iyi gelir sorusuna cevap olabilecek öneriler şunlardır:
Stresi Yönetimi
Stres, hayatın bir parçasıdır ve bir miktar stres olması kişinin hayatta kalması için büyük önem taşır. Ancak sürekli stres altındaysanız ve stresi ortadan kaldırmanız mümkün değilse stres ile baş edebilmek için yoga, meditasyon, nefes teknikleri gibi stres yönetimi pratiklerinden yardım alabilirsiniz.5
Sindirim Sağlığını Güçlendirmek
Stres altında mide ağrısı, sindirim sisteminde bir problem olduğunun göstergesi olabilir. Stres seviyelerinde azalmayı sağlamanın yanı sıra sindirim sistemi sağlığını güçlendirmek de stres kaynaklı mide ağrısına ne iyi gelir sorusuna cevap olabilir. Yeterli ve dengeli bir beslenme programını yüksek lif içeriğiyle destekleyebilir ve probiyotik takviyeler almayı deneyebilirsiniz.5
Egzersiz
Düzenli egzersiz yapmak, adrenalin adrenalin ve kortizol adı verilen stres hormonları seviyesinin azalmasında önemli rol oynar. Aynı zamanda vücudun doğal ağrı kesicisi ve ruh hali iyileştiricisi olarak bilinen endorfin hormonu sentezini uyarır. Düzenli egzersiz yaparak stres seviyelerini azaltabilir ve stres kaynaklı mide ağrısının önüne geçebilirsiniz.5 6
Kendinize Zaman Ayırmak
Günlük ve iş yaşamının size yüklediği görev ve sorumluluklardan uzaklaşmak stresi seviyesinin azalmasına yardımcı olabilir. Kendinizi dinleyebilmeniz, kafanızı boşaltabilmeniz ve gerginliği kontrol altına almanız için kendinize zaman ayırın. Yapılan çalışmalar bazı bitkisel tütsülerin ve aromatik yağların stres üzerinde olumlu etkileri olduğunu gösterir. Papatya, lavanta, gül gibi bitkiler içeren tütsüleri kendinize ayırdığınız zamanlarda kullanabilir ya da bu bitkilerin yağları ile masaj yaptırabilirsiniz. Kendinizi şımartmak ve zaman ayırmak stres hormonu seviyelerinin azalmasını destekleyerek stres kaynaklı mide ağrısına iyi gelebilir.5
Psikoterapi
Stres kaynaklı mide ağrısını önlemek için profesyonel bir destek alınarak stres seviyelerinin azalması sağlanabilir. İnsanların olumsuz durumlar karşısında sergilediği davranış ve düşünceleri yönetmek amacıyla bilişsel davranışçı terapi yöntemi uygulanabilir. Farkındalığın gelişmesi ve stres seviyelerinin azalması için meditasyon ve farkındalık terapileri önerilebilir.7
İlaç Tedavisi
Kronik stres ile baş etmek için meydana getirdiği semptomların hafiflemesine yönelik doktor tarafından uykuya dalmayı ve uyku kalitesini artırmayı hedefleyen ilaçlar önerilebilir. Mide problemlerinin önüne geçmek için antiasit gibi mide asidini azaltan ve düzenleyen ilaçlar kullanılabilir. Stresin yarattığı psikolojik sorunları engellemeyi hedefleyen ilaçlar doktor tarafından önerilebilir.7
Strese Bağlı Mide Ağrısına İyi Gelen Besinler Nelerdir?
Stres altındayken vücut tarafından stres hormonu olarak adlandırılan kortizol sentezinde artış gözlenir. Aslında düşük stres seviyelerinde salgılanan kortizol hormonu iltihaplanmanın önüne geçerek bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekler ancak sürekli strese maruz kalma kronik strese yol açar ve kortizol sentezinde anormal artışlara neden olur. Bu durum vücutta iltihaplanmalara yol açarak bağışıklık sistemini baskılayabilir. Beslenme programına bağışıklığı güçlendiren besinler ile stres seviyelerini azaltabilir ve stres kaynaklı mide ağrısının önlenmesine yardımcı olabilirsiniz.8 Bağışıklığı güçlendirmek için diğer etkili yöntemler hakkında detaylı bilgilere “ Bağışıklık sistemi nasıl güçlenir?” yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Bitkisel Çaylar
Strese bağlı mide sorunlarını azaltmak için zencefil çayı tüketebilirsiniz. Doğal bir iltihap önleyici olan zencefil eski çağlardan beri özellikle mide bulantısı, şişkinlik ve gaz gibi sindirim sorunlarının tedavisine destek amaçlı kullanılır. Buna ek olarak nane, lavanta ya da melisa gibi bitki çaylarını deneyebilirsiniz. Bu bitkiler antispazmodik olarak bilinir yani mide şişkinliğine, gaza ve ağrıya neden olan düz kasların kasılmasını durdurarak stres kaynaklı mide ağrısına çözüm olabilir.5 9
Yoğurt
Sindirim sistemi sağlığının korunmasında önemli rol oynayan probiyotik bileşenler açısından zengin yoğurt, stres kaynaklı mide ağrısının önlenmesine yardımcı olabilir. Probiyotik bileşenler bağırsaklardaki iyi kötü bakteri dengesinin korunmasına yardımcı olarak sindirim fonksiyonlarının düzenlenmesine katkıda bulunur. Güçlü bir sindirim sistemi stresin etkileri ile baş edebilmeniz için önemlidir.10
Balık
Stres altında iken vücut tarafından sitokin adı verilen ve iltihaplanmayı artıran bileşikleri sentezlenir. Bu bileşenlerin artması sindirim sağlığını olumsuz etkileyebilir. Somon, ringa, sardalya gibi yağlı balıklar güçlü bir antioksidan omega 3 yağı açısından zengindir. Beslenme programına omega 3 açısından zengin yağlı balıkları ekleyerek stresin sindirim sistemi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir ve mide ağrısının önlemesine yardımcı olabilirsiniz.10
Taze Sebze ve Meyveler
Bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekleyen besinleri diyet programına ekleyerek güçlenmesine yardımcı olabilir ve stresin vücut üzerindeki etkilerini minimum düzeye indirebilirsiniz. Güçlü bir bağışıklık sistemi için C vitamini başta olmak üzere diğer antioksidan bileşenler açısından zengin taze sebze ve meyvelerle diyetinizi zenginleştirebilirsiniz. Özellikle portakal, mandalina, greyfurt gibi narenciyeler ile ıspanak, brokoli gibi koyu yeşil sebzeleri tercih edebilirsiniz.11
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.