Bebeklerde Karın Şişkinliği Nedenleri ve Çözüm Yolları

Bebeklerde Karın Şişkinliği Neden Olur?

Ay ay bebeklerde karın şişliği nedenleri farklılık gösterebilir. Bunun nedeni her geçen gün bebeklerin sindirim sisteminin gelişmesi ve dış etkenlere farklı tepkiler göstermesi olabilir. En yaygın nedenler arasında aşağıdakiler yer alır:

Hava Yutması

Aerofaji olarak adlandırılan hava yutma, sindirim sisteminde sorunlara ve yeni doğan bebeklerde karın şişliği gibi sorunlara yol açabilir. Bağırsak ve mideye alınan fazla hava gaz yapabilir ve geğirme, karın ağrısı, şişkinlik hissi gibi belirtilere neden olabilir.^3,4,5

Gaz Birikmesi

1 aylık bebekte karın şişliği genellikle anne sütü ya da mama içerken ekstra hava yutmasından kaynaklı gaz sorunu nedeniyle yaşanır. Biriken gaz karında şişkinliğe ek olarak sancıya neden olabilir. Bebeklerde gaz sancısı hakkında daha ayrıntılı bilgiler için “Bebeklerde gaz sancısı” konulu yazımızı okuyabilirsiniz. Ek gıdaya geçen 1 yaşındaki bebeklerde karın şişliği ise yeni besinlere sindirim sisteminin verdiği tepkiden kaynaklanabilir. Ayrıca hızlı yemek yemek, sakız çiğnemek ve aşırı şekerli gıdalar tüketmek de çocuklarda gaz birikmesine ve karın şişliğine neden olabilir.^3,4,5

Kabızlık

Bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına bağlı olarak dışkının katı ve topak hale gelmesi, bu nedenle dışkılama işleminin zorlaşması kabızlık olarak tanımlanır. Bebeklerde kabızlık en çok görülen durumlardan biridir. Sindirim sisteminin henüz tam olarak olgun olmamasından kaynaklanan kabızlık, bağırsaklarda gaz birikmesine ve karın şişliğine neden olabilir.⁶ Bebeklerde kabızlığı önlemek için tüketilmesi gereken besinler hakkında detaylı bilgilere “kabızlığa iyi gelen yiyecekler” yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Besin Alerjileri

Ek gıdaya ve normal beslenmeye geçen 2 yaşındaki bebeklerde karın şişliği, genellikle besin alerjilerinden kaynaklanır. Özellikle süt şekeri olarak bilinen laktoza karşı bağırsaklarda gaz ve şişkinlik gibi tepkiler gelişebilir. Laktoz intoleransı yaşayan bebeklerde süt ve süt ürünlerindeki laktoz sindirilemez ve gaza neden olur.

Biriken gaz şişkinliğe ve karın ağrısına yol açabilir.^7,8 Benzer şekilde meyve ve bazı sebzelerde bulunan früktoz ve sorbitole de bağırsaklar tepki vererek 3 yaş karın şişliği ve ağrısına neden olabilir.⁹

İrritabl Bağırsak Sendromu

Genellikle yetişkinlerde görülen irritabl bağırsak sendromu bebeklik döneminde de yaşanabilir. İshal, kabızlık, sindirim sisteminde gaz birikmesi, hazımsızlık, mide bulantısı, şişkinlik gibi semptomlara neden olan irritabl bağırsak sendromu, bebeklerde karın şişliği meydana getirebilir.¹⁰

Çölyak Hastalığı

Buğday, çavdar, arpa gibi tahıllarda bulunan gluten proteinine karşı intolerans gelişmesi ile karakterize çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıktır. Bebeklerde çölyak; gaz, şişkinlik, hazımsızlık, mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kilo kaybı gibi belirtilere neden olabilir.¹¹

Nekrotizan Enterokolit

Yenidoğan bebeklerde karın şişliği ve sertliği, doğumdan sonraki ilk 3 ile 12 gün içinde ortaya çıkan nekrotizan enterokolit hastalığı nedeniyle yaşanabilir. Kalın bağırsağın bir kısmı ya da tamamında hücre hasarı nedeniyle gelişen nekrotizan enterokolit, bebeğin yaşamını tehdit eden ciddi bir hastalıktır ve genellikle prematüre bebeklerde görülür.¹²

Bağırsak Tıkanıklığı

Doğumdan hemen sonra ya da çocukluk çağında ortaya çıkabilen bağırsak tıkanıklığı, bebeklerde karın şişliği ve ağrıya neden olabilir. Yenidoğanın ilk dışkısı olan mekonyum kaynaklı yaşanabilir ya da virüs kaynaklı hastalıklar, bazı enfeksiyonlar ya da genetik bozukluklar nedeniyle çocukluk çağında görülebilir.¹³

Bebeklerde Karın Şişkinliği Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde karın şişliği, bir hastalık olarak kabul edilmez ancak hastalığın belirtisi olarak değerlendirilir. Sindirim sisteminde yaşanan herhangi bir sorun örneğin gaz yapan besinlerin tüketilmesi ya da besin alırken hava yutulması bebeklerde gaz ve şişkinliğe yol açabilir.^1,2,3,4 bebeklerde karın şişkinliği belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

Karın Ağrısı

Bağırsaklarda sıkışan gaz nedeniyle karın bölgesinin öne doğru çıkması, gerginlik hissi ve karın ağrısına neden olabilir.^1,2,3,4

İştah Azalması

Bebeklerde karın şişliği, rahatsızlık hissine ve ağrıya neden olabilir. Bu durum bebeğin yemek yeme isteğinde azalmaya neden olarak iştahsızlığa ve kilo kaybına yol açabilir.^1,2,3,4

Hazımsızlık

4 yaş karın şişliği, tüketilen besinlerin sindiriminde sorunlar nedeniyle gelişebilir. Bebekte çölyak, laktoz ya da fruktoz intoleransı gibi hastalıklar bağırsaklarda gaz birikmesine, ağrı ve şişkinliğe yol açabilir. Besin sindirimindeki zorluklar hazımsızlığa neden olarak bebeklerde karın şişliği yaşanmasını destekleyebilir.^1,2,3,4

Bebeklerde Karın Şişkinliği Nasıl Geçer?

Bebeklerde karın şişkinliği tedavisi şişkinliğe neden olan faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir. Buna göre:

• Bebeklerde karın şişliğinin nedeni aşırı hava yutmasından kaynaklanıyor ise ağız yapısına uygun biberon seçmeye gayret etmelisiniz. Yavaş akışlı emzikli, açılı boyun tasarımına sahip biberonlar kullanarak aşırı hava yutmasını önleyebilirsiniz.
• Laktoz intoleransı, fruktoz intoleransı ve çölyak gibi hastalıklardan kaynaklanan karın şişliğinin tedavisi için konusunda uzman bir doktordan yardım alabilir. Bu içeriklerin bulunduğu besinleri bebeğinizin diyet listesinden tamamen çıkarabilirsiniz.
• Kabızlık kaynaklı bebekte karın şişliği yaşanırsa beslenme programına lif içeriği yüksek besinler ekleyebilir, bol sıvı tüketimine özen gösterebilirsiniz. Şiddetli konstipasyon durumunda doktora danışarak bağırsak hareketlerini hızlandırmak için ilaç kullanabilirsiniz.
• Bebeğinizde gazdan kaynaklanan şişkinlik söz konusu ise doktorunuza danışarak reçetesiz olarak satılan gaz damlaları kullanabilirsiniz.
• Bağırsak tıkanıklığı, irritabl bağırsak sendromu, nekrotizan enterokolit gibi hastalıklar nedeniyle gelişen karın şişliklerinde doktora danışmadan herhangi bir besin ya da ilaç kullanmaktan kaçınmalısınız.^2,3,14,15

Bebeklerde Karın Şişkinliğini Önlemek İçin Ne Yapmak Gerekir?

Bebeklerde karın şişliğini önlemek için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz.

• Bebeğinizi mama ile besliyorsanız mamayı karıştırmak için şişeyi sallamak hava kabarcıklarına neden olarak bebeklerde karın şişliği meydana getirebilir. Biberonu yavaşça döndürerek mamanın karışmasını ve birkaç dakika bekleyerek hava kabarcıklarının kaybolmasını sağlayabilirsiniz.
• Bebeğinizi çok acıkmadan beslemeye dikkat ederek hızlı besin tüketimini engelleyebilirsiniz. Mamayı ya da besini hızlı bir şekilde tüketmek ekstra hava yutmasına ve bağırsaklarda gaz birikmesine neden olabilir. Ayrıca ağlamak da bebeğin aşırı hava yutmasına neden olarak bağırsakların gaz ile dolmasına ve şişkinliğe yol açabilir.
• Bebekler su içerken ve beslenirken doğru pozisyonda tutulmazsa ekstra hava yutarak bağırsaklarda gaz birikmesine neden olabilir. Bebeğinizi beslerken başının midesinden yüksek olmasına dikkat ederek ekstra hava yutmasını önleyebilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin başına ekstra destek vermek için emzirme yastığı kullanabilirsiniz.
• Geğirmek, bağırsaklarda biriken gazı çıkararak karın şişliğini önlemenin etkili bir yoludur. Bebeğiniz besledikten sonra geğirmesini sağlamak amacıyla omzunuzda ya da kolunuzun üzerinde yere bakacak şekilde yatırarak gezdirebilirsiniz. Gezdirme işlemi sırasında avuç ile bebeğin sırtına hafif masajlar yapabilirsiniz.
• Bağırsaklarda sıkışan gaz karın şişliğinin yanı sıra ağrıya neden olabilir. Bebeğinizin bacaklarını hareket ettirerek şişkinliğe ve gaza neden olan ekstra havanın çıkmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için bebeğinizi sırt üstü yatırıp bacaklarını bisiklet sürme pozisyonunda ileri geri hareket ettirebilirsiniz.¹⁵

Bebeklerde Karın Şişkinliğinden Korkulması Gerekir mi?

Yenidoğan bebeklerin mideleri oldukça küçüktür ve beslendikten sonra karında şişlik oluşması oldukça normaldir. Sindirim sistemleri tam olarak gelişmemiştir ve anne sütü ya da mamayı sindirirken zorlanabilir. Sindirim zorluğu nedeniyle bağırsaklarda gaz birikmesi ve şişkinlik yaşanabilir. Benzer şekilde ek gıdaya yeni geçen bebeklerde, yeni besinlere karşı bağırsaklar tepki verebilir ve karında şişkinlik meydana gelebilir. Buna ek olarak çene kasları tam olarak gelişmeyen bebeklerde karın şişliği genellikle beslenirken hava yutmadan kaynaklanır. Bebeklerde karın şişkinliği, tek başına endişe edilecek bir durum olarak kabul edilmez. Ancak karın bölgesinde sertlik, ağrı, huzursuzluk, dışkıda kan, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler de karın şişliğine eşlik ediyor ise bu durum ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Ayrıca karın şişkinliğine ek olarak bebekte ani cilt döküntüleri, kurdeşen, şişlik, nefes darlığı gibi alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Özellikle mama ile beslenen bebeklerde mamanın değiştirilmesi alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Buna ek olarak iştahsızlık, yüksek ateş, sakinleştirmede zorlanma, nefes almada zorlanma gibi sorunlar var ise vakit geçirmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız oldukça önemlidir.^15,16

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.