Bağırsaklara İyi Gelmeyen Yiyecekler ve İçecekler Nelerdir?
Bağırsak düzeninin oluşturulması için öncelikle beslenme düzeninin oluşturulması şarttır. Bağırsak florasını oluşturan milyonlarca bakteri, mikrobiyota olarak adlandırılır. Mikrobiyota, sindirimden bağışıklık sistemine kadar sağlığa ilişkin pek çok konuda etkilere sahiptir. Tüketilen bazı besinler mikrobiyotayı korur ve geliştirirken bazı besinler mikrobiyotaya zarar vererek bağırsakları olumsuz etkiler. Aynı zamanda yetersiz lif içeren besinlerin yoğun tüketimi bağırsaklardaki ilerleme hızını azaltarak kabızlık sorununa yol açabilir. Bu gibi sorunları önlemek adına bol lifli, probiyotik ve prebiyotiklerden zengin bir beslenme planı uygulanırken bağırsağa zararlı yiyecekler ve içeceklerden de kaçınılmalıdır.1,2 İşte bağırsak sağlığını olumsuz etkileyen yiyecek ve içecekler…
İşlenmiş ve Rafine Besinler
Hazır ve ambalajlı gıdalar, aşırı işlenmiş yapılarından ve içerdikleri katkı maddelerinden dolayı bağırsak florasına zarar veren yiyecekler listesinin en başında yer alır. Şarküteri etleri, paketli her türlü atıştırmalık, kahvaltılık gevrekler, tatlılar ve hazır yemekler bunlara örnek olarak verilebilir. Genellikle lif içeriği çok düşük olan bu gıdalar fazla miktarda tuz, şeker ve tatlandırıcı içeriğine sahiptir. Ayrıca katkı maddeleri ve koruyucular içermeleri nedeniyle bağırsak mikrobiyotası üzerinde olumsuz etki oluşturur. Bu nedenle işlenmiş ve hazır besinlerin tüketimi mümkün olduğunca sınırlandırılmalı, beslenmede taze meyve ve sebzeler ile saflaştırılmamış tahıllara ağırlık verilmelidir.1,3
Şeker
Fazla şeker tüketimi, bağırsak florasını değiştirirken bağırsaklarda geçirgenlik sorunu (geçirgen bağırsak sendromu) ve iltihaplanma olasılığını artırır. Karaciğer sağlığı ve daha pek çok alanda da olumsuz etkileri bulunan şeker tüketiminin sınırlandırılması, bağırsak sağlığı ve düzeni açısından da fayda sağlayacaktır.4
Alkollü İçecekler
Alkollü içecekler, mikrobiyota üzerinde olumsuz etki yaratması nedeniyle bağırsaklara iyi gelmeyen içecekler listesinde yer alır. Orta düzey ve aşırı alkol tüketiminin bağırsak mikrobiyomuna zarar verebileceğini ve kardiyovasküler hastalık riskini artırabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu nedenle sağlıklı bir sindirim sistemi ve genel anlamda sağlık için alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.1
Yapay Tatlandırıcı İçeren Yiyecek ve İçecekler
Bağırsaklara iyi gelmeyen gıdalar listesine yapay tatlandırıcı içeren her türlü yiyecek ve içecek dahildir. Yapılan bazı çalışmalar aspartam, sukraloz, sakarin gibi yapay tatlandırıcıların bağırsak mikrobiyotasının dengesini ve çeşitliliğini olumsuz yönde etkileyebileceği üzerinde yoğunlaşmıştır.3 Bu nedenle şekerden kaçınırken yapay tatlandırıcılara yönelmek yerine meyveler gibi doğal alternatiflerin değerlendirilmesinde fayda vardır.
Yağlı ve Kızarmış Yiyecekler
Kızarmış yiyecekler, sindirimlerinin zor olması nedeniyle bağırsakları yoran yiyecekler olarak da nitelendirilebilir. Sindirim sistemini yıpratarak ishal, gaz ve mide ağrılarına neden olabilen kızarmış yiyecekler doymuş ve trans yağlar açısından da zengindir. Bu nedenle kardiyovasküler hastalıklar başta olmak üzere pek çok kronik hastalık için risk oluşturabilir. Aynı zamanda kızarmış yiyecekler, bağırsak florasında zararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik edebilir.2 Bu nedenle yağda kızarmış, kavrulmuş yiyecekler yerine az yağ ile suda veya fırında pişirilmiş besinlere yönelmek daha sağlıklı bir tercih olabilir.
Aşırı Miktarda Et
Protein kaynağı olan et, ölçülü olarak beslenme planları içerisindde yer almalıdır. Ancak yüksek proteinli diyet gibi bir beslenme düzeni olan kişilerde fazla et tüketimi, lifsiz bir beslenme modeli oluşturduğundan bağırsak sağlığını olumsuz etkiler. Bununla birlikte kırmızı et içerisinde bulunan bir bileşik olan L-karnitin, bağırsak bakterileri ile etkileşime girerek mikrobiyotayı olumsuz etkileyebilmektedir. Bu durum aşırı et tüketimi için geçerli olmakla birlikte ölçülü şekilde tüketim herhangi bir sorun yaratmayacaktır.1
Antibiyotik İçeren Gıdalar
Gereksiz ve sık antibiyotik kullanımı, bağırsak mikrobiyotasına en fazla zarar veren durumların başında gelir. Bazı durumlarda ise antibiyotikleri vücudunuza farkında olmadan alabilirsiniz. Geniş çaplı hayvancılık tesislerinde bulunan hayvanlara, enfeksiyon riskleri nedeniyle yoğun şekilde antibiyotik verilebilir. Bu hayvanlardan elde edilen hayvansal gıdalar antibiyotik içerir. Antibiyotik içeren gıdalar bağırsaklara iyi gelmeyen yiyecekler arasındadır.2 Bu nedenle hayvansal gıdaları temin ederken güvenilir çiftliklerden, mümkün olduğunca doğal olduğunu düşündüğünüz ürünleri tercih etmeye çalışmanız önerilebilir.
Sağlıklı bir yaşam sürebilmek adına bağırsak sağlığı ve mikrobiyota, bilinenden çok daha önemli ve büyük bir role sahiptir. Bu nedenle bağırsak sağlığınızı destekleyecek şekilde sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı uygulamaya başlamanızda fayda vardır. Bunun için probiyotik içeren yoğurt, kefir gibi besinler; prebiyotikler olarak adlandırılan soğan, sarımsak, yulaf, enginar, pırasa gibi besinler ile lif kaynağı tam tahıllar, taze meyve ve sebzeleri dengeli bir şekilde tüketmeye özen gösterebilirsiniz.2 Ayrıca sindirimi kolay besinler, sağlıklı beslenme önerileri, sindirime iyi gelen bitki çayları gibi diğer konu başlıklarımızı da incelemeniz, bağırsak sağlığını korumaya yönelik beslenme alışkanlıkları edinirken size yardımcı olabilir.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
