Sarı İshal Neden Olur?
Sindirim sistemindeki birçok farklı durum, sarı ishal nedenleri arasında yer alabilir. Bu duruma yol açabilecek bazı yaygın nedenler ise şu şekildedir:
Beslenme
Tüketilen bazı besinler, dışkı rengini etkileyebilir. Havuç, tatlı patates, zerdeçal gibi sarı renkli besinler ile yağ ve gluten bakımından zengin yiyecekler dışkının sarı bir renk almasına yol açabilir. Dışkının da yumuşak kıvamlı olması, sarı ishal gibi bir görünüme neden olabilir. Ayrıca aşırı yağlı beslenme de sarı renkli ishal sorununa yol açabilir. Sarı renkli dışkıya neden olabilecek bir diğer durum ise besin intoleranslarıdır. Süt ve süt ürünleri (laktoz nedeniyle), deniz ürünleri, tahıllar, yumurta ve soya gibi pek çok besin intoleransa neden olabilir. Bu besinlerin tüketiminin ardından sarı ishal gelişiyorsa intoleranstan şüphe edilebilir ve besinlerin tüketiminden kaçınılarak semptomlar giderilebilir.1,2
Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı bulunan kişiler gluten içeren buğday, arpa, çavdar gibi besinleri tükettiğinde bağışıklık sistemi, bağırsak dokularına saldırarak hasara neden olur. Bu durumda sarı ishal, gaz, şişkinlik, karın krampları, yorgunluk gibi semptomlar görülebilir. Glutensiz beslenme ile sarı ishalin ve diğer semptomların önüne geçilebilir.1,2
Stres
Kaygı, stres gibi durumlar sindirim sürecini hızlandırıcı bir etki gösterir. Bu hızlı geçiş, bazı besin maddelerinin tam olarak sindirilememesine neden olduğunda ishal ve dışkıda sarı renk sorunları görülebilir. Stres yönetimine yönelik uygulamalar, yoga ve meditasyon gibi teknikler durumun yönetimini kolaylaştırabilir.1
Enfeksiyonlar
Bazı bakteriyel, viral veya parazit kaynaklı enfeksiyonlar sarı renkli ishale neden olabilir. Özellikle Giardia adlı parazitin neden olduğu enfeksiyon, Giardiasis olarak adlandırılır ve enfeksiyon kaynaklı sarı ishalin en önemli sebebidir. Kötü kokulu, yağlı, suda yüzen dışkı, karın krampları, gaz, şişkinlik, bulantı, kusma gibi sorunlara yol açabilir.2
Karaciğer ve Safra Kesesi Hastalıkları
Normal şartlarda dışkı rengi, safra sıvısında bulunan bilirubin adlı maddeden kaynaklı olarak kahverenginin tonlarındadır. Safra üretimi veya akışı engellendiğinde, safra tuzları parçalanamadığında dışkıda sarımsı bir renk ortaya çıkabilir. Kolestaz, kolesistit gibi safra kesesi hastalıklarında bu durum görülebilir. Öte yandan siroz, hepatit gibi karaciğer hastalıklarında da dışkıda sarı renk görülmesi mümkündür.2
Pankreas Hastalıkları
Akut ve kronik pankreas iltihabı (pankreatit), pankreas kanallarındaki tıkanıklıklar, pankreas kanserleri gibi birçok pankreas hastalığı, yağların emilmeden dışkıyla atılmasına neden olur. Steatore olarak adlandırılan bu durum, sarı renkli ishal sorununu beraberinde getirebilir. Yağlı, köpüklü bir görünüme sahip sarı renkli dışkı bu hastalıkların belirtileri arasındadır.3
Gilbert Sendromu
Bir tür genetik karaciğer hastalığı olan Gilbert Sendromu, dönemsel olarak çok yüksek bilirubin seviyelerine neden olur. Bu durum hafif sarılık ve soluk renkli dışkıya neden olabilir ve sarı ishal nedenleri arasında yer alabilir. Ancak belirtiler çoğu zaman oldukça hafif olduğundan hastalar bunu fark edemeyebilir ve bu nedenle hastalığın teşhisi oldukça zordur.3
Sarı İshal Ne Anlama Gelir?
Kendinde veya bebeğinde sarı renkli ishal gözlemleyen kişiler “Sarı ishal neyin belirtisi?” sorusunu sıklıkla sorar. Sarı ishalin ne anlama geldiği oldukça değişkendir. Genel olarak sarı dışkı, dışkının bağırsaktaki geçiş süresinin daha kısa olduğu şeklinde anlamlandırılabilir. Daha koyu dışkı renkleri ise geçiş süresinin uzadığını gösterebilir. Dışkının renk değiştirmesi anormal değildir ve bağırsak geçiş hızından tüketilen bazı besinlere kadar pek çok doğal durumdan da kaynaklanabilir. Ancak yoğun bir ishal, özellikle de birkaç günden daha uzun sürdüğü durumlarda mutlaka ileri araştırma gerektirir.3
Bebeklerde Sarı İshal Neden Olur?
Bebeklerde sarı ishal oldukça yaygın görülen bir durumdur. Özellikle yenidoğan döneminde ilk günlerdeki mekonyum kaynaklı siyah renkli dışkı geçtikten sonra sütle beslenen bebeğin dışkısının açık sarı renkli ve yumuşak kıvamlı olması doğaldır. İlerleyen dönemde bebeğin dışkısının sarı, kahverengi ve yeşil tonları arasında değişmesi de normal kabul edilir. Yalnızca anne sütü ile beslenen çocuklarda dışkının yumuşak kıvamlı olması, günde üç veya dört kez dışkılama olması ishal anlamına gelmez. Ancak daha ileriki dönemde özellikle de ani başlayan sıvı kıvamlı dışkılama, renk değişikliği gibi sorunlar ishal sorununu işaret edebilir. Bu durumda çocuklarda sarı ishal nedenleri arasında şunlar yer alabilir:1,4
- Virüs, bakteri ve parazit enfeksiyonları
- Fazla meyve suyu tüketimi
- Besin alerjileri, intoleransları ve ilaçlara karşı duyarlılık
- Antibiyotik kullanımı
Bebeklerde ishal dehidrasyon (sıvı kaybı) sorununa yol açabilir ve bu durum ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Dolayısıyla ishal sorunu yaşayan bebeğiniz için mutlaka tıbbi destek almanız önerilir.
Sarı İshal Nasıl Geçer?
Sarı ishal eğer ciddi bir sağlık sorunundan kaynaklanmıyorsa genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. İshalin iyileşmesini hızlandırmak için yapabileceğiniz bazı uygulamalar şunlardır:5
- İshal nedeniyle vücuttan sıvı ve elektrolit kaybı olur. Bu nedenle bol bol su içmek, elektrolit içeriği olan maden suyu gibi (şekersiz olması koşuluyla) içecekler tüketmek veya oral rehidrasyon solüsyonlarından yararlanmak gerekir.
- İshal ile birlikte vücudun faydalanamadan dışarı attığı besin maddelerini yeniden alabilmek adına sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.
- Vücutta su tutmaya yardımcı patates, pirinç gibi besinler tüketilmelidir. Yağ ve şeker tüketiminden ise kaçınılmalıdır.
- Bağırsak dengesini iyileştirebilen probiyotiklerden yararlanılabilir. Bunun için yoğurt, kefir gibi doğal probiyotikler tüketilebilir veya probiyotik takviyeleri hakkında hekime danışılabilir.
Yukarıdaki önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda sarı ishal nedeni belirlenmeli ve tedavi uygulanmalıdır. Bunun için mutlaka bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.
Sarı İshalin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Evde tedavi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınamayan ishallerde tıbbi tedavi gerekli olabilir. Enfeksiyonlardan kaynaklı ishallerde antibiyotikler, antiviral ve parazit önleyici ilaçlardan yararlanmak gerekebilir. Semptomlar şiddetliyse ve özellikle de dehidrasyon riski varsa hekim gözetiminde damar yoluyla sıvı takviyesi yapmak oldukça önemlidir. Besin intoleransları ve çölyak hastalığı gibi durumlarda katı bir diyetin uygulanması gerekebilir. Bunun için bir diyetisyen eşliğinde uygun beslenme planı oluşturulmalı, belirlenen diyet titiz bir şekilde uygulanmalıdır. Karaciğer, safra kesesi veya pankreas hastalıkları gibi bir durum varsa buna yönelik bir tedavi planı oluşturulduğunda ishal de büyük oranda kontrol altına alınabilir.5
Sarı İshal Kaç Günde Geçer?
Sarı ishalin ne kadar sürede iyileşeceği; altta yatan nedenin türü, kişinin sağlık durumu ve bağışıklık sisteminin gücüne göre değişkenlik gösterir. Hafif vakalarda sarı ishal birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçebilir. Ancak ciddi bir sağlık sorunu veya şiddetli bir enfeksiyon ishale neden olduysa iyileşme süreci uzayabilir. Birkaç günden uzun süren ishallerde tıbbi destek almak, doğru ve etkili bir tedavi almanıza yardımcı olarak iyileşme sürecini minimuma indirmenizi sağlayabilir.
Yukarıda da görülebileceği üzere sarı ishal normal olabileceği gibi bir sağlık sorununun belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu nedenle semptomlarınızı iyi takip edebilir, gerektiğinde hekiminize danışarak daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Ek olarak “İshal nasıl geçer?”, “Geçmeyen ishal nasıl olur?”, “Çocuklarda ishale ne iyi gelir?” gibi benzer konu başlıklarımızı da inceleyerek konu özelinde daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
